ΜΕΤΑΤΑΡΣΑΛΓΙΑ

ΜΕΤΑΤΑΡΣΑΛΓΙΑ

Ο όρος μεταταρσαλγία αποτελεί σύμπτωμα και όχι νόσο και είναι σύνθετη λέξη προερχόμενη από το μετατάρσια + άλγος.  Αναφέρεται στον πόνο που εντοπίζεται στην πρόσθια επιφάνεια του πέλματος του ποδιού, (μπάλα του ποδιού) και αναπτύσσεται σταδιακά συνήθως και όχι απότομα.

Αθλητές οι οποίοι λαμβάνουν μέρος σε αγώνες υψηλών απαιτήσεων όπως τρέξιμο, Μαραθώνιος, το τένις, το άλμα εις ύψος ή μήκος κα,  παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης προβλημάτων στο πόδι.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

  • ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΥΠΕΡΧΡΗΣΗΣ.  Εμφανίζεται συνήθως σε αθλητές υψηλών απαιτήσεων αλλά και σε επαγγελματίες οι οποίοι χρειάζεται να διανύουν αποστάσεις.

  • Γυναίκες που συνηθίζουν να φορούν πολύ ψηλά τακούνια.  Τα ψηλά τακούνια ασκούν μεγάλα φορτία στις κεφαλές των μεταταρσίων και αποτελεί μια συχνή αιτίας μεταταρσαλγίας.

  • ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ.  Η εφαρμογή μεγάλου σωματικού βάρους στα πέλματα δημιουργεί συνθήκες επιδείνωσης του προβλήματος.

  • ΒΡΑΧΥΣ ΑΧΙΛΛΕΙΟΣ ΤΕΝΟΝΤΑΣ.  Μερικοί άνθρωποι έχουν εν γένει κοντό Αχίλλειο τένοντα και άλλοι μετά από ένα τραυματισμό σε αυτόν.  Το γεγονός αυτό επηρεάζει σημαντικά την πίεση που ασκείται στο πέλμα, και δημιουργεί συνθήκες μεταταρσαλγίας.
  • ΝΕΥΡΩΜΑ MORTON.  Αρκετά συχνή κλινική οντότητα που αφορά στην διόγκωση και υπερτροφία του νεύρου ανάμεσα σε δύο δάκτυλα του ποδιού.  Η συμπτωματολογία μπορεί να περιλαμβάνει πόνο, αίσθημα καύσου και τοπικό μούδιασμα που επεκτείνεται στα δάκτυλα.

  • ΚΟΙΛΟΠΟΔΙΑ.  Η υπερβολική αύξηση της ποδικής καμάρας η οποία δεν εξουδετερώνεται με την εφαρμογή του σωματικού βάρους του ατόμου.  Η κλινική αυτή οντότητα συμβαίνει λόγω της όχι ισορροπημένης κατανομής των μυϊκών δυνάμεων στο πόδι και συνήθως έχει κληρονομικό χαρακτήρα.  Στους ασθενείς που εμφανίζουν κοιλοποδία πρέπει να γίνει και νευρολογικός έλεγχος διότι η κλινική αυτή οντότητα εμφανίζεται πολλές φορές σε άτομα με νευρολογικά νοσήματα όπως εγκεφαλική παράλυση, δισχιδής ράχη κα.


Κοιλοποδία σε νέα γυναίκα.  Η αυξημένη πίεση στις κεφαλές των μεταταρσίων αποτελεί την αιτία της μεταταρσαλγίας


Τα σημεία αυξημένης πίεσης στο πέλμα, δημιουργούν σκληρίες στο δέρμα και κάλους



Μαγνητική τομογραφία ποδός με κοιλοποδία σε άνδρα 58 ετών

Η μαγνητική τομογραφία αποτελεί ένα σύγχρονο μέσο για την ακριβή αξιολόγηση των παραμορφώσεων του άκρου ποδός.  Μέτρηση της γωνίας μεταξή του 2ου δακτύλου και του 2ου μεταταρσίου αναδεικνύει την μεγάλη φόρτιση στην 2η μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση που προκαλεί την μεταταρσαλγία


Η κοιλοποδία αποτελεί αιτία δημιουργίας διαφόρων προβλημάτων στο πόδι όπως η δημιουργία σφυροδακτυλίας και κάλων στις ράχες των δακτύλων


Γυναίκα 35 ετών με έντονο πρόβλημα υπερκερατώσεων στο πέλμα λόγω της κοιλοποδίας


Σημεία πόνου σε νεαρή ασθενή με κοιλοποδία


Η ραιβότητα της πτέρνας (στροφή της πτέρνας προς τα μέσα), μπορεί να αποτελέσει αιτία μεταταρσαλγίας (4ο και 5ο μετατάρσιο)

  • ΓΑΜΨΟΔΑΚΤΥΛΙΑ ΚΑΙ ΣΦΥΡΟΔΑΚΤΥΛΙΑ.  Στη γαμψοδακτυλία έχουμε παραμόρφωση και των τριών αρθρώσεων των δακτύλων και το δάκτυλο λαμβάνει τη μορφή ‘γάντζου’.   Η σφυροδακτυλία αποτελεί παραμόρφωση σε μία άρθρωση του δακτύλου και λαμβάνει την όψη ‘σφυριού’.  Και οι δύο κλινικές οντότητες συνήθως συνδυάζονται με την κοιλοποδία – pes cavus-, η οποία αποτελεί μια από τις κυριότερες αιτίες της μεταταρσαλγίας.


Η παραμόρφωση των δακτύλων αποτελεί αιτία μεταταρσαλγίας

  • ΒΛΑΙΣΟΣ ΜΕΓΑΣ ΔΑΚΤΥΛΟΣ - ΚΟΤΣΙ.  Συχνή παραμόρφωση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού στην οποία έχουμε την κλίση του 1ου δακτύλου προς τα άλλα δάκτυλα.  Πολλές φορές μπορεί να περάσει κάτω από αυτά δημιουργώντας έντονες παραμορφώσεις και δυσκολία στην βάδιση του ατόμου.  Η δημιουργία κάλου στην πελματιαία επιφάνεια του μεγάλου δακτύλου αλλά και του 2ου και 3ου δακτύλου είναι συχνή και προκαλεί μεταταρσαλγία.


Βλαισός μεγάλος δάκτυλος άμφω των ποδών προκαλεί έντονη μεταταρσαλγία σε γυναίκα 40 ετών
 

  • ΠΡΟΗΓΕΙΘΕΙΣΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΛΜΑ ΤΟΥ ΠΟΔΙΟΥ πχ για αφαίρεση κάλων ή για αφαίρεση νευρώματος Morton με πελματιαία χειρουργική προσπέλαση  (για τον λόγο αυτό σήμερα η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του νευρώματος είναι ραχιαία και όχι πελματιαία).
  • ΚΑΤΑΓΜΑ ΚΟΠΩΣΗΣ ΣΤΑ ΜΕΤΑΤΑΡΣΙΑ.  Αποτελεί ένα ρωγμώδες κάταγμα σε ένα από τα μετατάρσια, το οποίο συμβαίνει σε άτομα με έντονη και επίμονη σωματική δραστηριότητα όπως οι αθλητές του στίβου ή οι στρατιωτικοί –μεγάλες πορείες με ακατάλληλα παπούτσια και συνεχής κρούση του ποδιού στο έδαφος λόγω στρατιωτικών χαιρετισμών)

  • ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ FREIBERG.  Σπάνια νόσος στην οποία έχουμε εμφάνιση οστεονέκρωσης του δευτέρου μεταταρσίου και εμφανίζεται συνήθως σε κορίτσια εφηβικής ηλικίας.
  • ΟΥΡΙΚΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ.  Συνήθως επηρεάζει το μεγάλο δάκτυλο.  Λόγω της συσσώρευσης κρυστάλλων ουρικού μονονατρίου στην 1η μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση (στο σημείο ένωσης του μεγάλου δακτύλου με το 1ο μετατάρσιο), εμφανίζεται έντονος πόνος σε αυτό.
  • ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ.  Νόσος που βλάπτει τα μικρά αγγειακά στελέχη των νεύρων με αποτέλεσμα την διαταραχή αυτών και την δημιουργία μεταταρσαλγίας.  

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Το βασικότερο στοιχείο για την αντιμετώπιση της μεταταρσαλγίας αποτελεί η σαφής διερεύνηση της αιτίας αυτής. 

Το ιστορικό του ασθενούς θα δώσει πληροφορίες για την γενική κατάσταση της υγείας του όπως η ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη, αυξημένου ουρικού οξέως στο αίμα ή κάποιου νευρολογικού προβλήματος, την ύπαρξη συγγενικών ατόμων με προβλήματα στα πόδια, καθώς επίσης για τις αθλητικές και επαγγελματικές δραστηριότητες και το επίπεδο των απαιτήσεων αυτών.

Η κλινική εξέταση του ποδιού θα αναδείξει τα υπάρχοντα προβλήματα όπως η ύπαρξη μεγάλης ποδικής καμάρας –κοιλοποδίας-, βλαισού μεγάλου δακτύλου, φλεγμονές στις αρθρώσεις των δακτύλων και του ποδιού, την ύπαρξη κάλων ή ελκών στο πέλμα ή στα δάκτυλα, την ύπαρξη οιδήματος καθώς και το χρώμα και την κατάσταση του δέρματος του ποδιού.

Η διενέργεια εξετάσεων του αίματος θα δώσει επαρκής πληροφορίες για την ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη, αυξημένου ουρικού οξέως καθώς και την πιθανότητα ύπαρξης αυτοάνοσου νοσήματος.

Οι ακτινολογικές εξετάσεις θα δώσουν πληροφορίες για την κατάσταση των οστών, την αξιολόγηση των μηχανικών και ανατομικών αξόνων του ποδιού που βοηθούν τον εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό για την λήψη των αποφάσεων για τον τρόπο της αντιμετώπισης του ατόμου.

Το σπινθηρογράφημα των οστών βοηθά ώστε να αναδειχθούν τα ρωγμώδη κατάγματα –κατάγματα κοπώσεως-, των μεταταρσίων τα οποία δεν φαίνονται στην απλή ακτινογραφία.

Η μαγνητική τομογραφία με σκιαγραφική ενδοφλέβια χορήγηση ή όχι αναδεικνύει το νεύρωμα Morton και αξιολογεί τα μαλακά μόρια του ποδιού.

Το πελματογράφημα - στατικό μηχανικό, ηλεκτρονικό στατικό και δυναμικό - αποτελεί ένα μέσο που βοηθά τον εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό να αξιολογήσει τις πιέσεις που ασκούνται στο πέλμα του ποδιού κατά τη διάρκεια της στάσης και της βάδισης.  Με τον τρόπο αυτό θα γίνει πληρέστερη η κατανόηση του προβλήματος του ασθενούς και θα σχεδιαστεί το θεραπευτικό πλάνο με μεγαλύτερη ακρίβεια.
 
 

Μηχανικό πελματογράφημα σε παιδί 6 ετών με βλαισοπλατυποδία

 

Δυναμικό ηλεκτρονικό πελματογράφημα

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ: 

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Πρωταρχική προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της μεταταρσαλγίας είναι να καθοριστεί η αιτία που την προκαλεί.  Η μεταταρσαλγία όπως αναφέρθηκε δεν αποτελεί νόσημα αλλά σύμπτωμα το οποίο μπορεί να προκαλείται από πολλούς παράγοντες.

Μερικά από τα νοσήματα που προκαλούν τη μεταταρσαλγία πρέπει να αντιμετωπιστούν χειρουργικά όπως ο βλαισός μέγας δάκτυλος, το νεύρωμα Morton, οι βαριές μορφές κοιλοποδίας ιδιαίτερα αν οφείλονται σε νευρολογικά νοσήματα.

Ο έλεγχος του σωματικού βάρους, η ρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη, η φαρμακευτική αντιμετώπιση του αυξημένου ουρικού οξέως πρέπει να φροντιστούν από τον ίδιο τον ασθενή φυσικά υπό την καθοδήγηση του ειδικού ιατρού.

Απλά μέτρα αντιμετώπισης των συμπτωμάτων της μεταταρσαλγίας είναι:

  • η ανάπαυση των ποδιών και η τοποθέτησή τους σε ανάρροπη θέση (σε 2 μαξιλάρια)
  • η χρήση υποδημάτων τα οποία να εφαρμόζουν καλά στο πόδι , ευρύχωρα στα δάκτυλα και δεν έχουν τακούνι πάνω από 2-3 εκατοστά.

  • η χρήση ειδικών πελμάτων με υποστήριξη των μεταταρσίων μειώνει τον πόνο διότι κατανέμει τα φορτία που ασκούνται σε ευρύτερη περιοχή του ποδός.  Το πέλμα πρέπει να γίνεται σε εξατομικευμένη βάση (custom made),  μετά τη διενέργεια πελματογραφήματος και όχι να χρησιμοποιούνται πέλματα έτοιμα που πωλούνται σε καταστήματα αθλητικών ειδών και φαρμακεία.


Πέλμα το οποίο έγινε μετά από πελματογράφημα σε ασθενή με ελαφρά κοιλοποδία και μεταταρσαλγία.  Το κόκκινο βέλος δείχνει το σημείο υποστήριξης των μεταταρσίων και το πράσινο βέλος δείχνει το σημείο στήριξης της αυξημένης ποδικής καμάρας


 Το πέλμα έχει τοποθετηθεί μέσα στο αθλητικό παπούτσι αφού πρώτα αφαιρέσουμε τον πάτο του παπουτσιού τον οποίο έχει από το εργοστάσιο κατασκευής του

  • η φυσικοθεραπεία χρησιμοποιώντας φυσικά μέσα και σε συνδυασμό με πρόγραμμα διατατικών ασκήσεων του Αχίλλειου τένοντα ανακουφίζει από τα συμπτώματα.
  • η αφαίρεση των κάλων από το πέλμα δεν αποτελεί τη λύση του προβλήματος παρά ανακουφίζει μόνον προσωρινά.  Η δημιουργία του κάλου στο πέλμα αποτελεί έναν αμυντικό μηχανισμό του οργανισμού στα σημεία άσκησης μεγάλων φορτίων.  Ο οργανισμός εναποθέτει κεράτινες στοιβάδες για να αντιμετωπίσει με τον τρόπο αυτό τις δυνάμεις από το έδαφος οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με τις κεφαλές των μεταταρσίων που λόγω διαφόρων παραγόντων όπως η κοιλοποδία ή ο βλαισός μεγάλος δάκτυλος έχουν πάρει μεγαλύτερη κλίση.  Συνήθως οι κάλοι επανεμφανίζονται ταχέως αν δεν λυθεί το πρόβλημα που τους δημιουργεί.
  • η χρήση αντιφλεγμονωδών και παυσίπονων φαρμάκων βοηθά αλλά δεν αποτελεί τη λύση του προβλήματος και πολλές φορές λόγω του ότι αφαιρεί τον πόνο το άτομο επιστρέφει σε έντονες δραστηριότητες ανακυκλώνοντας με τον τρόπο αυτό το πρόβλημα.

 

Arthro Heal Clinic, www.arthrohealclinic.gr link image